Bir kene nasıl ısırır: deriye girdiğinde süreç hakkında ayrıntılar

Tüm ixodid keneler geçici zorunlu ektoparazitlerdir ve yaşam döngülerinin belirli bir özelliği, kenenin konakçının vücuduna eklendiği yerde hareketsiz olduğu çok günlü beslenmedir. Bu sırada parazit, konağın vücudunu sadece yemek için değil, aynı zamanda gerçek bir yaşam alanı olarak da kullanır.

Gelişiminin farklı aşamalarında (larva, peri, yetişkin), kene en az bir kez uygun bir kurbanı ısırır - kan doygunluğu organizmanın daha da gelişmesi için gerekli bir koşuldur. Aynı zamanda, kene, periyodik olarak serbest yaşayan bir yaşam tarzından parazitik bir yaşam tarzına geçmek zorunda kalır ve bunun tersi de geçerlidir.

Bu zorluklara rağmen, keneler, onları en ilerici hemoparazit gruplarından biri yapan, böyle bir yaşam tarzına birçok morfofonksiyonel adaptasyon mekanizmasına sahiptir.

 

Bir kene ile bir kurban beklemek ve ona saldırmak

Bir kenenin yaşam döngüsündeki en önemli olaylardan biri, aç bir parazit tarafından besleneceği bir konukçu bulmasıdır.Kenenin ne kadar çabuk bir av bulduğu ve onunla ne kadar tam olarak beslendiği, gelecekteki yaşamına ve kısmen de türün bir bütün olarak gelişimine bağlıdır.

Bu nedenle, tüm beslenme stratejisi, konağı mümkün olduğunca verimli bir beslenme kaynağı olarak kullanmaktır. Bunu yapmak için, kene avlanma alanlarını, avı ve ayrıca ona bağlanma yerini çok dikkatli bir şekilde seçer (sonuçta, bir ısırık için başarısız bir yer seçmek, tespit edilme ve öldürülme olasılığı yüksek anlamına gelir).

bir notta

Av aramaya yönelik davranışsal tepkilerin yalnızca "saldırgan duruma" ulaşmış aç kenelerde etkinleştirildiği kanıtlanmıştır. Bu durumda, kene duyu organlarının ve reseptörlerinin işleyişi aktive olur ve parazit, gelecekteki kurbandan kaynaklanan uyaranları etkili bir şekilde algılayabilir.

Kenelerde 2 tür arama ve av yakalama gözlenir:

• pasif bekçi köpeği;
• aktif takip

Pasif yol, sık sık sıkışık olduğu yerlerde (orman yolları, meralar, parklar ve meydanlar) kurbanı beklemektir. Aktif takip, avı algılayan parazit, ona doğru aktif olarak hareket etmeye başladığında, çok daha az yaygındır. Bununla birlikte, bu mekanizmaya şartlı olarak saldırı denir - kene bir kişiye veya hayvana sıçramaz ve yaygın inanışın aksine ağaçlardan atlamaz veya düşmez.

bir notta

Aktif takip, keneler tarafından çok nadiren kullanılır, çünkü artan enerji maliyetleri gerektirir ve ayrıca, farklı yüzeylerde ileri hareket sırasında parazit vücuttan nemi hızla kaybeder.Bu nedenle, böyle bir "av" kısa bir süre sonra, kene, kovalamayı bırakmaya ve toprağın veya yaprak çöpünün nemli üst katmanlarına inmeye zorlanır, burada suyun vücudun bütünleşmeleri yoluyla emiliminin (emiliminin) mümkün olduğu yerlerde.

Kurban arama süreci iki aşamadan oluşmaktadır. İlk aşama, kenenin uzaysal yönüdür. Şu anda, eklembacaklı tüm çevresel faktörleri (nem, sıcaklık, havanın kimyasal bileşimi) niteliksel olarak değerlendirir ve genellikle çimenli bitki örtüsü üzerinde kendisi için en uygun yere tırmanır ve ardından üst katmanına yerleşir.

İkinci aşama, kene, avın yaklaştığını algıladığında başlar. Aynı zamanda vücudunu olası bir sahibine doğru çevirir, ilk çift bacağını uzatır ve salınımlı hareketler yapar. Bacaklarının uçlarında, kenenin kurbanın kıyafetlerine veya yünlerine (tüylerine) yapıştığı keskin pençeler vardır.

bir notta

Kenelerin, vücudun yere göre konumunu belirlemelerine yardımcı olacak özel bir organı yoktur, bu nedenle hayvan yalnızca uzuvların belirli kas gruplarının gerginlik derecesine göre yönlendirilir. Avlanırken, ön bacaklar yukarı doğru uzatıldığında, kalan üç çift gövdeyi istenen pozisyonda tutarak hem bağlanma hem de duyusal işlevleri yerine getirir. Bu nedenle, tamamen anatomik olarak, kene ne kurbanın üzerine eğilebilir ne de ağaçtan düşebilir.

Kene konağı kokladıktan bir süre sonra, temas gerçekleşmediyse, ancak uyaranlar dışarı çıkmaya devam ederse, parazit yere iner ve kurbana doğru sürünmeye başlar.Bu tamamen içgüdüsel bir süreçtir - kurbanın ve açlığın varlığının uyaranları, fizyoloji ve enerji maliyetleri açısından kârsız olsalar bile, keneyi aktif eylemlere başvurmaya zorlar. Ancak parazit hala kazıyorsa, bu avlanma aşamasındaki tüm enerji ve nem kayıplarını fazlasıyla telafi eder.

Keneler avı nasıl algılar? Her şeyden önce, havanın bileşen bileşimi ile. En güçlü tahriş edici, karbondioksitteki artıştır. Hidrojen sülfür ve amonyak da dahil olmak üzere hayvanların vücudu tarafından salınan diğer bileşenler de etkilenir.

Ana uzak kemoreseptörler, kenelerin ön ayaklarında bulunan Haller organlarıdır. Altlarında hassas hücrelerin biriktiği çukurlara benziyorlar. Bu hücreler, yukarıdaki maddelerin konsantrasyonundaki en ufak bir değişikliği algılar ve kenenin harekete geçmesini sağlar. Bir kene, potansiyel bir avı 10 metreden daha uzak bir mesafeden algılayabilir. Bu, çok sayıda hayvan ve insanın olduğu yerlerde büyük kene birikimini açıklar.

Kenelerin duyup duymadığı hala tartışmalıdır. Toprağın titreşimi elbette tahriş edicidir, ancak paraziti harekete geçirmez.

Ek olarak, soğukkanlı bir hayvan olan kene, sıcak kanlı organizmaların kızılötesi radyasyonunu açıkça hisseder, ancak avlanma için hala ikincil bir tahriş edicidir.

 

Bir kene, ısırıncaya kadar ev sahibinin vücuduna nasıl yapışır ve tutunur?

Bir kişi veya hayvan, kenenin oturduğu çimden geçtiğinde temas oluşur ve parazit mekanik olarak ev sahibinin saç çizgisine veya kıyafetlerine patileriyle yapışır. Ayrıca, en önemli görevi emme için uygun bir yer bulmak olacaktır.Bu noktaya kadar, parazit deriye sıkıca tutunmalı ve fark edilmemelidir (kişi kendini, ev sahibinin sarsma gibi savunma eylemlerinden korumalıdır).

Kene vücuda o kadar sıkı yapışır ki, onu sallamak neredeyse imkansızdır. Bir kene yapışmadan önce kurtulmanın tek yolu, onu vücudun yüzeyinden kasıtlı olarak çıkarmaktır.

Kenelerin vücudunun özel morfo-anatomik yapısı nedeniyle, konağın vücudunda yüksek tutma verimliliği elde edilir:

• parazitin tüm vücudu, sürtünmeyi artıran ve angajman olasılığını artıran küçük dikenler ve kıllarla kaplıdır;
• pençelerde keskin çift pençeler var - küçük kancalar gibi dokuya sıkıca yapışıyorlar (çok özel keneler için, pençenin bükülmesinin çapı kurbanın saçının çapıyla eşleşebilir ve sonra bir tür kilit oluşur ayrılması son derece zor olan);
• bazı keneler baş kısmını kerpeten gibi vücutlarına doğru bükebilir, hortum ile vücut arasına yün veya dokuyu sıkıştırabilir;
• vücut dorsal-karın yönünde düzleşir, bu da paraziti ezme görevini zorlaştırır.

Tüm bu uyarlamalar, kene ısırıncaya kadar, konağın vücudunda uzun süre kalmasına izin vererek başarılı beslenme olasılığını artırır.

Avın büyüklüğü kenenin büyüklüğüne göre göz önüne alındığında, eklembacaklıların genellikle önemli mesafeler kat etmesi gerekir, bu nedenle bir ısırık bölgesini seçmek birkaç saat sürebilir. Kene çok uzun süre (genellikle birkaç gün) kan emdiği için tutunma yeri seçme işlemi son derece önemlidir ve oldukça uzun zaman alır.

bir notta

Yukarıdakilerden, kenenin hemen ısırmadığı anlaşılır. Bir insana nasıl bulaştığı ve nasıl ısırdığı arasında her zaman önemli bir zaman geçer. Bu nedenle doğada yürüdükten sonra kendinizi muayene ederseniz bir parazit tarafından ısırılmaktan kurtulabilirsiniz.

 

Emme için bir yer arayın ve oral aparatın cilde girişinin ilk aşaması

Birçok ixodid kene türü, parazitlerin en yaygın olduğu konakçı gövdede belirli bağlanma bölgelerine sahipken, diğer yerlerde ısırıklar daha nadirdir veya yoktur.

Mağdurun vücudunun belirli yerlerine bu kadar katı bir şekilde hapsolma, çeşitli nedenlerle açıklanmaktadır. İlk olarak, bu, hayvanların kendi kendini temizleme yeteneğinin olağanüstü değeridir: sallama, yalama, kemirme, gagalama ve ezme parazitleri kullanılır. Bu nedenle, keneler evcil hayvanlara bağlandıklarında kendilerini temizlemenin en zor olduğu yerleri ararlar: kulaklar, kepek, baş, perianal ve kasık bölgeleri.

Bir diğer önemli faktör, kurbanın vücudunun seçilen bölgesindeki mikro iklimdir. Cildin farklı bölgeleri farklı sıcaklık ve nem derecelerine sahiptir, salgıların doğası ve asit-baz dengesi de farklıdır. Paraziti emmek için ideal yer sürekli olarak doğrudan güneş ışığına maruz kalmamalıdır, aksi takdirde kene su kaynağını hızla kaybeder.

Derinin gerçek yapısı da önemlidir - ne kadar kaba olduğu ve ne kadar iyi vaskülarize olduğu.

bir notta

Yabani hayvanlar söz konusu olduğunda, bir konakta aynı anda birçok kene olduğu zaman, kümelenme faktörü gözden kaçırılmamalıdır. Bu durumda, bazı parazit türleri, diğerlerinin bağlanma yerinden uzak yerleri seçer.Parazitler, konakçı organizmanın yerel bağışıklık reaksiyonlarının etkinliğini önemli ölçüde azaltan ve ektoparazitin beslenme verimliliğini artıran yerel birikimler oluşturur.

İnsanlarda kene ısırıklarının yerleri iyi çalışılmıştır. Ayakkabılar ve giysiler, bağlantı noktalarının sayısını sınırlar, ancak keneler bu durumdan bir çıkış yolu bulur.

Bir kişiye bağlı kenelerin en büyük yüzdesi aksiller bölgeye düşer, ardından azalan sırayla: göğüste, karında, kasıklarda, kalçalarda, bacaklarda. Çocuklarda da sık sık başa bağlanma vardır. Kenelerin kıyafetlerin altına mükemmel bir şekilde yönlendirildiğini ve küçük boşluklardan bile vücuda doğru yol aldıklarını belirtmekte fayda var.

 

Parazitin ağız aparatının yapısı

Kenenin oral aparatı karmaşık bir oluşumdur ve her biri kendi morfolojisi ve işlevlerine sahip birkaç bileşenden oluşur. Bazı ilginç nüansları mikroskop altında ayrıntılı olarak inceleyebilirsiniz (aşağıdaki fotoğrafa bakın):

Ağız aparatı, bir taban, bir hortum veya hipostom, vakalara batırılmış bir çift keliser ve bir çift palptan oluşur. Hortumun tabanı, yoğun şık bir örtü ile bir kapsül görünümündedir - burada tükürük bezlerinin kanalları geçer ve farenks başlar. Palpler segmentli bir yapıya sahiptir, 4 segmentten oluşur ve dokunsal bir işlev görür.

Hipostom, tabana sabitlenmiş eşleştirilmemiş şık bir plakadır. Aşağıdaki fotoğraflarda gösterildiği gibi, üzerinde çok sayıda bükülmüş kancanın düzenli uzunlamasına sıralara yerleştirildiği uzun bir "acıma" gibi görünüyor:

Üstte, kancalar küçülür, küçük ve aynı zamanda çok keskin sivri uçlardan oluşan bir taç oluşturur. Kene ısırdığında, keskin hipostom, keliser ile birlikte derinin kesilmesinde rol oynar.

Hortumun geriye doğru yönlendirilmiş dişleri, onun bütünlüğe girmesine müdahale etmez, ancak bir çapa görevi görerek takılı kenenin tersten şiddetle çıkarılmasını önler. Bu nedenle, hiçbir durumda bir kene keskin bir hareketle deriden zorla dışarı çekilmemelidir, çünkü bu, hortumun (veya hatta parazitin tüm kafasının) cildin altında kalabileceği ve süpürasyona neden olabileceği tehdidinde bulunur.

bir notta

Hipostomun tabanında, kılıflarla çevrelenmiş keskin bıçaklara benzeyen bir çift keliser takılıdır. Chelicerae çok hareketlidir ve deriyi ve kabuğu farklı açılardan ve farklı derinliklerde kesebilir. Dinlenme durumunda, onları mekanik hasarlardan koruyan kutulara yerleştirilirler.

Birlikte, buna gnathosoma denir ve ısırık sırasında kurbanın vücudunun kabuğuna daldırılan kene gövdesinin ön kısmıdır.

 

kene nasıl ısırır

Beslenecek uygun bir yer bulduktan sonra parazit deriyi kazmaya başlar.

Kene ısırdığında derinin üst stratum korneumunu keserek keskin şeliceralarla dönüşümlü hareketler yapar. Bu, bir cerrahın neşter kullanmasına benzer (sadece parazitte aynı anda iki tane bulunur).

Derinin üst tabakasının yüksek mekanik mukavemetine rağmen, kenenin ağız organlarının kan damarlarının bulunduğu iç tabakalara ulaşmasına ciddi bir engel oluşturmaz. Ayrıca, tercih edilen konağın derisinin kalınlığı ile keliserin uzunluğu arasında doğrudan bir ilişki yoktur.

Deriyi kesme işlemi, ısırığın başladığı andan itibaren ilk 15-20 dakika sürer.

Buna paralel olarak, keliserin oluşturduğu kesi içine hortumun sokulması süreci başlar.Tüm hortum, neredeyse başın tabanına kadar tamamen yaraya batırılır ve palpler neredeyse cilde paralel olarak bükülür.

Sonuç olarak, gnathosoma'nın uzunluğu, kenenin bütünlüğe nüfuz etme derinliğini oldukça doğru bir şekilde yansıtır - ısırık sırasında parazit yeterince derine nüfuz eder ve gnathosoma derinin orta tabakasında bulunur, kan damarları açısından zengindir. .

bir notta

Önemli olan, kenenin, hortumun bütünlüğe nüfuz etme derinliğini düzenleyebilmesidir. Kurbanın boyutuna ve derisinin kalınlığına bağlıdır. Kene ciltte ne kadar derine batarsa, konağın bağışıklık savunma reaksiyonunun o kadar güçlü olacağı da dikkate alınmalıdır. Keneyi olumsuz etkileyen ve başarılı beslenme şansını azaltan şiddetli inflamatuar süreçler başlayabilir.

Bilim adamları ayrıca, parazitin gnatozomunun yaralanma olasılığını en aza indirdiği ve bir sonraki beslemede başarı olasılığını artırdığı için, sık sık konakçı değişikliğine sahip türlerin daha sığ derinliklerde izinsiz girdiğini fark ettiler.

Bu nedenle, gerçek ısırmanın (emme) tüm aşaması oldukça uzun sürer - genellikle en az yarım saat sürer. Bunca zaman, yaraya anestezik maddeler enjekte edilir, bu nedenle kurbanın hoş olmayan bir hissi veya ağrısı olmaz. (tükürük ile birlikte antikoagülanlar ve diğer bazı maddeler de eklenir). Kural olarak, yalnızca vücutta bir parazit bulunduğunda bir ısırık hakkında bilgi edinmek mümkündür.

Daha sonra, adım adım açıklaması aşağıda verilen kene besleme işlemi gerçekleşir.

 

Parazitin beslenme süreci

Kene cilde güvenli bir şekilde girdikten sonra beslenmeye devam eder. Şu anda, hortumla birlikte, yarada, hipostom yakınındaki dokuları genişleten vakalarla birlikte keliserler de vardır.

Hortum, parazitin tükürük bezlerinin donmuş bir salgısı olan özel bir çimento kılıfı ile doğrudan deriden ayrılır. Böyle bir durum bir tüp şeklindedir ve derinin içine hortumun tepesinden biraz daha uzağa gider.

Buna göre, yiyecek önce kasanın boşluğuna, ardından kenenin ağız öncesi boşluğuna girer. Cildin yüzeyinde, bu kılıf, hortumun tabanının yapıştırıldığı donmuş bir rulo ile biter.

Bu ilginç

Bir ısırıktan sonra, kene, yalnızca hortumun kancaları sayesinde değil, aynı zamanda çimento kasasının duvarlarına lehimlenmiş gibi görünen chelicerae vakalarındaki büyümeler nedeniyle konakçıda tutulur. Bu özellik, bağlanmanın güvenilirliğini arttırır ve parazit kan içerken kenenin ağız organlarını iltihaplı infiltrattan korur.

Kenenin sadece kanla değil, aynı zamanda hortumun yerleştirildiği parçalanmış cilt dokularıyla da beslendiğini belirtmekte fayda var.

Parazit bir çimento kılıfı oluşturduktan ve nihayet sabitlendikten sonra kan emme süreci başlar. Kenelerin belirli bir kan grubunu tercih ettiğine dair bir görüş var, ama öyle değil. Kan grubunun av veya doygunluk seçimi ile hiçbir ilgisi yoktur - keneler eşit sıklıkta farklı kan gruplarına sahip insanları ısırır.

Kan emme aşamasında, konakçı dokulara kanın pıhtılaşmasını önleyen antikoagülanlar verilir, böylece parazit uzun süre beslenebilir. Ek olarak, yaraya tükürüğün sindirim enzimleri enjekte edilir ve bitişik dokularda kısmi çözünme meydana gelir. Bu nedenle, ev sahibinin vücudunda, bazı durumlarda yayılabilen ve kurbanın sıcaklığında bir artışa neden olabilen yerel bir iltihaplanma süreci oluşur.

Bu aynı zamanda tehlikelidir çünkü kenenin tükürüğü ile birlikte Lyme hastalığı ve kene kaynaklı ensefalit gibi patojenler konağın vücuduna girebilir. Ayrıca, ensefalit veya borreliosis kene ne kadar uzun süre yerse, o kadar fazla tükürük salgılar ve bir kişinin ilgili hastalığa yakalanma olasılığı o kadar artar.

Kene beslenmesinin süresi, ontogenisinin ve cinsiyetinin aşamasına göre değişir ve bağlıdır. Periler 2-3 gün kan içerler ve cinsel olarak olgun dişiler bir haftaya kadar konağın vücudunda kalabilirler. Erkekler genellikle beslenmez ve eğer erkek birey yapışırsa, konakta sadece birkaç saat kalır.

Dişilerin uzun süreli beslenmesi, yumurta gelişiminin başarısının parazitin doygunluk derecesine açık bir şekilde bağlı olmasıyla ilişkilidir. Yumurtaların tam olgunlaşması ve döşenmesi sadece tamamen doymuş bir dişide mümkündür. Bu nedenle, dişi keneler insanlar için en aktif ve tehlikelidir.

bir notta

Bir dişi keneyi bir erkekten ayırt etmek oldukça basittir. Erkekte, vücudun üst tarafında, sırtı tamamen kaplayan geniş, şık bir mat kalkan bulunurken, kadınlarda kalkan, sırtın sadece ortasına ulaşır.

Kene perileri nispeten hızlı bir şekilde doygun hale gelir. Deri değiştirme ve daha fazla gelişme için yiyeceğe ihtiyaçları vardır, ancak aynı zamanda yetişkinler gibi çeşitli hastalıkların patojenlerinin taşıyıcılarıdır.

Beslenmiş ve aç bir kenenin vücut boyutları önemli ölçüde farklıdır - 25 kat artabilirler! Ve kene ısırığını hemen fark etmek mümkün olmasa bile, vücutta bir süre kaldıktan sonra, parazit çok daha büyüdüğü için gözden kaçırılması zaten zordur (tıkanmış kene gri bir torba veya üzüm gibi görünür) ).

Kan emme sırasında parazitin vücudunun büyüklüğündeki artış düzensiz bir şekilde gerçekleşir.Konakçıya bağlandıktan sonraki ilk gün boyunca, kene gövdesinin boyutu artmaz, hatta suyun önemli ölçüde buharlaşması meydana geldiğinden hafifçe azalır. İkinci aşama en uzundur, kene boyutu ise 10-20 kat artar.

Kene tamamen doyduktan sonra kendi kendine kaybolur. Ağız aparatının kasları gevşer, keliser hortuma sıkıca bastırılır ve kene onu kurbanın vücudunun kabuğundan kolayca çıkarır.

Konakçıdan ayrıldıktan sonra, parazit bir süre tekrar serbest yaşamaya başlar - doğal biyotoplarında (orman, park, meydan) uygun bir yer arar ve yumurta bırakır, tüy dökmeye ve kışlamaya hazırlanır. Artık eski ev sahibiyle iletişim kurmaz - işlevi tamamlanır ve parazitin yaşam döngüsünün bir sonraki aşaması başlar.

 

Kene zaten sıkışmışsa ne yapılacağı hakkında birkaç kelime

Yukarıda belirtildiği gibi, kenenin tükürüğünde bulunan maddeler nedeniyle, bir kişi veya hayvan parazitin ısırmasını hissetmez. Çoğu zaman insanlar vücutlarında bir kene fark eder, ancak zaten emdiğinde ve beslenmeye başladığında.

Her durumda, deriden zorla çıkarılamaz ve dahası, onu ezmeye çalışın. Yanlış eylemler, enfekte tükürüğün ek kısımlarının yaraya girmesine ve parazitin başının vücuttan çıkmasına ve yarada kalmasına neden olabilir (bu, gelecekte süpürasyona neden olacaktır).

Ekli paraziti aşırı gecikmeden, ancak mümkün olduğunca dikkatli bir şekilde çıkarmak gerekir. Bunu kendiniz yapabilirsiniz - bir yaradan bir keneyi düzgün bir şekilde çıkarmanın birkaç yolu vardır (sitedeki diğer makalelere bakın).Isırık, kene kaynaklı ensefalit veya borreliosis enfeksiyonu açısından potansiyel olarak tehlikeli bir bölgede meydana geldiyse, kene analiz için uygun tıbbi tesise gönderilmelidir. Parazitte belirli bir hastalığın patojenleri tespit edilirse, doktorlar tarafından daha fazla tavsiye verilecektir - buradaki amatör aktivite zaten tehlikeli olabilir.

Önleyici tedbirleri unutmamalıyız. Yürüdükten sonra kendinizi, çocukları ve hayvanları dikkatlice incelemeli ve doğaya çıkmadan önce kovucular kullanmalı, kapalı kıyafet ve ayakkabı giymelisiniz. Doğru yaklaşımla, bir keneyi giysilerden (veya vücuttan) zamanında çıkarmak neredeyse her zaman mümkündür - yapışma zamanı gelmeden çok önce.

 

Yüksek büyütmede bir kene ısırığının video kaydı - sürecin tüm detayları görülebilir

 

Bir şırınga (vakum) ile deriden bir kene çıkarmak mümkün mü: bir deney